Pałac, tzw. „Belweder” został wzniesiony przypuszczalnie w 1925r. przez Oskara Urbanitz, spadkobiercę Eduarda Urbanitz założyciela huty szkła, jednego z ważniejszych obiektów przemysłowych, jakie powstały w Łęknicy w drugiej połowie XIX wieku. Rezydencję usytuowano na terenie parku, który został założony w połowie XIX wieku i stanowił część założenia parkowego księcia Hermana von Pückera. Około 1856 r. wybudowano drogę łączącą Park Belwederski z położonym na północ od niego Arboretum. W drugiej połowie XIX wieku przeprowadzono linię kolejową, przecinająca w połowie Park Belwederski. Obecnie park obejmuje jedynie teren położony bezpośrednio przy pałacu.
Do 1945 r. rezydencja była własnością rodziny Urbanitz. Po wojnie „Belweder” był siedzibą zakładowego klubu pobliskiej huty szkła. Od 1992 r. budynek stał się własnością Gminy Łęknica i pełni funkcje Domu Kultury. Obecnie jest siedzibą Ośrodka Sportu, Kultury i Rekreacji w Łęknicy.

https://mok.leknica.pl/wp-content/uploads/2016/06/Pałac-Belwederski-0006.jpg

   Rezydencja usytuowana jest w południowej części miasta. Od wschodu przylega do ul. Wojska Polskiego, od zachodu sąsiaduje z tarasem zalewowym rzeki Nysy Łużyckiej. Usytuowany w głębi działki pałac zajmuje środkową część założenia i poprzedzony jest wjazdem. Park posiada zróżnicowaną topografię terenu. W drzewostanie dominują lipy, buki i sosny. W południowo – wschodnim narożniku parku zlokalizowany jest budynek garażu wybudowany w drugiej połowie XX wieku. Założenie od strony ul. Wojska Polskiego wygrodzone jest murowanym tynkowanym ogrodzeniem z drewnianymi przęsłami. Formą i detalem pałac nawiązuje do klasycyzmu i secesji. Budynek został wzniesiony w tradycyjnej technologii. Jest to obiekt murowany, tynkowany, z drewnianą więźbą dachową, drewnianymi stropami, kryty dachówką ceramiczną, karpiówką.

https://mok.leknica.pl/wp-content/uploads/2016/06/Pałac-Belwederski-0005.jpg

Założony na planie zbliżonym do prostokąta urozmaiconego wydatnymi ryzalitami, od strony wschodniej, absydą od zachodniej oraz przybudówkami po stronie zachodniej i południowej. Wnętrze rozplanowane jest w układzie dwutraktowym z dwiema klatkami schodowymi usytuowane we wschodnim trakcie, główna w części centralnej, drugą, mniejszą w części północnej. Budynek jest dwukondygnacyjny, podpiwniczony, przekryty dachem wielospadowym. Symetryczna bryła rozczłonkowana jest ryzalitami, trzykondygnacyjną absydą i przybudówkami.

https://mok.leknica.pl/wp-content/uploads/2016/06/Pałac-Belwederski-0004.jpg

   W budynku zachowały się elementy oryginalnego wyposażenia i wystroju. W szczególności stolarka okienna i drzwiowa: drzwi drewniane ramowo – płycinowe. Ponadto, w dawnym salonie, usytuowanym na parterze w części środkowej: kasetonowa dekoracja sufitu i pilastry artykułujące ściany. W pomieszczeniu obok, po stronie południowej, dekoracja sufitu w formie romboidalnych kasetonów oraz centralnie umieszczonego owalu o falistym zarysie.

   W obecnej kawiarni, w pomieszczeniu po północnej stronie dawnego salonu – zdobienia sufitu. W przybudówce w części południowej, pierwotnie pełniącej funkcję oranżerii, zachowała się szklany sufit w formie rozety, półkolista ściana artykułowana pilastrami o trzonach zdobionych pozłacanymi ramami oraz wyłożona kamiennymi płytami do wysokości parapetów, a także żłobkowane kolumny doryckie.

https://mok.leknica.pl/wp-content/uploads/2016/06/Pałac-Belwederski-0003.jpg Na parterze w pomieszczeniu po stronie południowo – wschodniej, w dawnej bibliotece, pozostałości boazerii i umeblowania wykonane z ciemnego, lakierowanego drewna, ozdobione motywami roślinnymi i geometrycznymi. Na piętrze, w dawnej sypialni – pomieszczenie w południowo – wschodniej części – zachował się układ ściany z dwoma ciągami wentylacyjnymi zakomponowanymi w dekoracyjny łuk. W pokoju obok, w południowo – zachodniej części szafy we wnękach – po dawnej garderobie. W większości pomieszczeń zachowała się oryginalna dekoracja sufitów w formie w postaci kasetonów lub profilowanych faset. Z historycznego wyposażenia zachowało się: kamienny kominek w dawnym salonie, ozdobne kraty kute zasłaniające kaloryfer w dawnej oranżerii oraz stół kreślarski z początku XX wieku.

https://mok.leknica.pl/wp-content/uploads/2016/06/Pałac-Belwederski-0001.jpg

Budynek stanowi cenny przykład architektury rezydencjonalnej tego okresu. Zachował historyczną formę architektoniczną, pierwotną bryłę, układ i wystrój elewacji oraz rozplanowanie i wystrój wnętrz. Zachowała się także część cennego wyposażenia pochodząca z czasu powstania budynku.
Wyjątkową wartość reprezentuje także park otaczający pałac. Należy podkreślić, że pierwotnie stanowił część parku założonego przez księcia Hermana von Pückera rozciągającego się na obu brzegach Nysy Łużyckiej. Park Mużakowski urządzony, był jako komponowany krajobraz rolniczy i leśny, w którym decydujące znaczenie miały względy estetyczne i widokowe.

https://mok.leknica.pl/wp-content/uploads/2016/06/Pałac-Belwederski-0002.jpg

Założenie to stanowiące wybitne dzieło architektury krajobrazu, w związku z tym, jako dobro kultury objęte zostało ochroną na podstawie uznania za pomnik historii Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 14.04.2004 r. (Dz. U. z 2004 r., Nr 102, poz. 1059) oraz wpisu z dnia 02.07.2004 r. na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Na podstawie ww. dowodów stwierdzono, że założenie, w skład którego wchodzi pałac oraz otaczający go park posiada istotne wartości historyczne, artystyczne i naukowe, które- kwalifikują ww. założenie do objęcia go ochroną prawna poprzez wpis do rejestru zabytków.

Fotografie archiwalne przekazał Pan:

Holger Klein
Translator